Gdzie jest Święty Mikołaj? Poznaj jego dom i legendę!

Skąd pochodzi Święty Mikołaj? Z Laponii, Grenlandii, a może z… Turcji?

Pytanie o to, skąd tak naprawdę pochodzi postać, którą znamy dzisiaj jako Świętego Mikołaja, jest równie fascynujące, co jego podróże po świecie w jedną noc. Choć dla wielu dzieci i dorosłych jego dom jest jednoznacznie kojarzony z mroźną Laponii, historia tej niezwykłej postaci jest znacznie bardziej złożona i sięga odległych zakątków świata. Korzenie tej uwielbianej przez wszystkich tradycji sięgają starożytności, a jej ewolucja jest fascynującą podróżą przez wieki i kultury. Zanim jednak zagłębimy się w jego współczesne siedziby, warto przyjrzeć się jego pierwowzorowi i temu, jak jego legenda ewoluowała, kształtując postać, którą znamy dzisiaj.

Pierwowzór: Mikołaj z Miry i jego historia

Prawdziwym pierwowzorem dzisiejszego Świętego Mikołaja był Mikołaj z Miry, biskup żyjący na przełomie III i IV wieku na terenach dzisiejszej Turcji, w starożytnym mieście Myra (obecnie Demre w prowincji Antalya). Ten dobroduszny duchowny słynął ze swojej niezwykłej hojności i troski o potrzebujących, zwłaszcza o dzieci i ubogich. Jedna z najbardziej znanych legend opowiada o tym, jak Mikołaj potajemnie podrzucił sakiewki ze złotem trzem biednym siostrom, ratując je tym samym przed nędzą i hańbą. Jego życie było naznaczone wiarą, miłosierdziem i bezinteresowną pomocą, co sprawiło, że szybko został uznany za świętego i patrona wielu grup, w tym marynarzy, kupców, a także dzieci. Jego kult szybko rozprzestrzenił się po całym chrześcijańskim świecie, a opowieści o jego cudach i dobroci inspirowały kolejne pokolenia.

Walka o relikwie Mikołaja z Miry

Po śmierci Mikołaja z Miry, jego relikwie stały się przedmiotem wielkiego kultu i znaczenia. W XI wieku, w okresie wojen krzyżowych, włoscy kupcy z Bari postanowili przenieść cenne szczątki biskupa do swojego miasta, aby chronić je przed profanacją i jednocześnie umocnić swoją pozycję jako ważnego centrum religijnego. Ta wyprawa, choć kontrowersyjna z punktu widzenia prawosławnych chrześcijan, którzy uważali się za prawowitych opiekunów relikwii, zakończyła się sukcesem. Relikwie trafiły do bazyliki w Bari, stając się celem pielgrzymek i wzmacniając kult świętego na Zachodzie. To właśnie z tych terenów, przez włoskie i później niemieckie tradycje, obraz Mikołaja zaczął ewoluować w kierunku postaci rozdającej prezenty, która dziś jest znana na całym świecie.

Gdzie jest Święty Mikołaj dzisiaj? Poznajmy jego domy!

Współczesna kultura, pełna magii świątecznej i oczekiwania na prezenty, utrwaliła w świadomości wielu ludzi konkretne miejsca, w których mieszka Święty Mikołaj. Choć jego historyczne korzenie tkwią w Azji Mniejszej, to właśnie północne rejony Europy, a konkretnie Laponia w Finlandii, zyskały miano jego oficjalnej siedziby. To właśnie tam, w krainie wiecznego śniegu i zorzy polarnej, znajduje się najpopularniejszy „adres” Świętego Mikołaja, który przyciąga miliony turystów i listów z całego świata.

Oficjalna siedziba: Laponia i Rovaniemi

Laponia, rozciągająca się na północnych krańcach Finlandii, Szwecji i Norwegii, jest powszechnie uznawana za oficjalną siedzibę Świętego Mikołaja. To właśnie tutaj, w sercu arktycznej przyrody, znajduje się jego magiczne królestwo. W szczególności miasto Rovaniemi, leżące na kole podbiegunowym, jest kluczowym punktem na mapie jego obecności. Rovaniemi nie tylko jest geograficznie położone w sercu Laponii, ale przede wszystkim to tutaj znajduje się słynna Wioska Świętego Mikołaja, która stała się centrum jego działalności przez cały rok. To miejsce, które pozwala odwiedzającym poczuć prawdziwą magię świąt, niezależnie od pory roku.

Fińska Góra Korvatunturi – magiczne 'Ucho’ Mikołaja

Choć Rovaniemi jest najbardziej znanym miejscem, prawdziwa, magiczna siedziba Świętego Mikołaja według fińskiej legendy znajduje się na Górze Korvatunturi, co po fińsku oznacza „Górę Uszy”. Ta unikalna formacja skalna, przypominająca kształtem ogromne uszy, ma według wierzeń pozwalać Mikołajowi słyszeć życzenia wszystkich dzieci na świecie. To właśnie tam, w ukryciu przed wzrokiem ciekawskich, pracują jego elfy, przygotowując prezenty przez cały rok. Góra Korvatunturi jest symbolem tajemnicy i magii, która otacza postać Świętego Mikołaja, podkreślając jego zdolność do wsłuchiwania się w potrzeby najmłodszych.

Dom Świętego Mikołaja w Laponii – co tam znajdziemy?

Dom Świętego Mikołaja w Laponii, często utożsamiany z jego warsztatami i biurem, to miejsce, które przenosi nas wprost do krainy świątecznej magii. Odwiedzający mogą spotkać samego Mikołaja, porozmawiać z nim, a nawet usiąść na jego kolanach i podzielić się swoimi marzeniami. W domostwie tym można podziwiać pracę elfów, które niestrudzenie pracują nad produkcją zabawek. Znajduje się tam również biuro Świętego Mikołaja, gdzie każdego dnia przybywają tysiące listów od dzieci z całego świata, na które sam Mikołaj, przy pomocy swoich elfów, stara się odpowiedzieć. To miejsce, gdzie świąteczna atmosfera panuje przez cały rok.

Wioska Świętego Mikołaja w Laponii – atrakcje i poczta

Wioska Świętego Mikołaja w Rovaniemi to nie tylko dom i warsztaty, ale prawdziwe centrum świątecznych atrakcji. Położona na kole podbiegunowym, oferuje unikalne doświadczenie przekroczenia tej magicznej linii. Główną atrakcją jest oczywiście Urząd Pocztowy Świętego Mikołaja, skąd można wysłać kartki z oficjalnym stemplem Laponii. Wioska oferuje również przejażdżki zaprzęgiem reniferów, spotkania z elfami, lodowe rzeźby, a także możliwość zakupu tradycyjnych lapońskich pamiątek i przysmaków. To miejsce, które pozwala zanurzyć się w autentycznej świątecznej atmosferze i poczuć magię świąt na własnej skórze.

Święty Mikołaj z Grenlandii – skąd ten pomysł?

Choć Laponia jest najczęściej wskazywaną lokalizacją, idea Świętego Mikołaja z Grenlandii również ma swoje uzasadnienie w historii i kulturze. Grenlandia, ze swoimi surowymi, arktycznymi krajobrazami, lodowymi pustkowiami i długimi zimami, idealnie wpisuje się w wyobrażenia o krainie Świętego Mikołaja. W niektórych tradycjach, zwłaszcza w kulturze duńskiej i grenlandzkiej, Mikołaj jest przedstawiany jako mieszkaniec tej lodowej krainy. Być może wynika to z podobieństwa klimatycznego i krajobrazowego do Laponii, a także z faktu, że Grenlandia jest jednym z najbardziej wysuniętych na północ zamieszkanych obszarów na świecie.

Amerykański Święty Mikołaj z North Pole na Alasce

W Stanach Zjednoczonych istnieje również miejsce, które rości sobie prawa do bycia domem Świętego Mikołaja – North Pole na Alasce. To miasteczko, którego nazwa jest oczywistym nawiązaniem do siedziby Mikołaja, aktywnie pielęgnuje ten wizerunek. Działający tam Urząd Pocztowy Świętego Mikołaja otrzymuje ogromną liczbę listów od dzieci z całego świata, a pracownicy poczty, często przebrani za elfów, odpowiadają na nie w imieniu Mikołaja. Choć nie jest to „oficjalna” siedziba w europejskim rozumieniu, North Pole na Alasce stało się ważnym centrum kultu Świętego Mikołaja w Ameryce Północnej.

Święty Mikołaj ma polskie biuro w Srebrnej Górze

Polska również ma swoje miejsce związane ze Świętym Mikołajem – jest nim biuro Świętego Mikołaja w Srebrnej Górze. To inicjatywa, która ma na celu przybliżenie dzieciom postaci i legendy Świętego Mikołaja, a także stworzenie miejsca, gdzie mogą one wysłać swoje listy z życzeniami. Srebrna Góra, znana głównie z potężnej twierdzy, stała się także przestrzenią, która pozwala najmłodszym poczuć magię świąt przez cały rok, dzięki specjalnie przygotowanym atrakcjom i możliwości spotkania z Mikołajem.

Jak wyglądał Święty Mikołaj na przestrzeni wieków?

Wizerunek Świętego Mikołaja, który dziś jest powszechnie rozpoznawalny – pulchny staruszek w czerwonym stroju z białą brodą – jest wynikiem długiej ewolucji, która trwała przez wieki. Początkowo, jako historyczna postać, Mikołaj z Miry, był przedstawiany inaczej, a jego wygląd i atrybuty zmieniały się wraz z rozwojem jego legendy i wpływami kulturowymi. Zrozumienie tych przemian pozwala docenić złożoność tej postaci.

Wizerunek Mikołaja: od biskupa do symbolu Coca-Coli

Pierwotny wizerunek Mikołaja z Miry był wizerunkiem biskupa, ubranego w sakralne szaty, z mitrą na głowie i pastorałem w dłoni. Jego dobroć i hojność były podkreślane przez gesty rozdawania jałmużny i błogosławienia. Z czasem, wraz z rozprzestrzenianiem się jego kultu w Europie, jego wygląd zaczął się zmieniać, nabierając cech bardziej ludowych. Jednak to XX wiek, a w szczególności kampanie reklamowe Coca-Coli, odegrały kluczową rolę w kształtowaniu współczesnego wizerunku Świętego Mikołaja. To właśnie dzięki tym kampaniom, stworzonym przez artystę Haddena Sundbloma, Mikołaj zyskał swój charakterystyczny, radosny i pulchny wygląd w czerwonym stroju z białym futrem, który stał się globalnym symbolem świąt Bożego Narodzenia.

Thomas Nast i elfia postać Mikołaja

Jednym z kluczowych artystów, który znacząco wpłynął na kształtowanie się nowoczesnego wizerunku Świętego Mikołaja, był Thomas Nast. Ten XIX-wieczny karykaturzysta, publikujący w magazynie „Harper’s Weekly”, stworzył serię ilustracji przedstawiających Mikołaja jako dobrodusznego, krępego staruszka z siwą brodą, mieszkającego na Biegunie Północnym i produkującego zabawki. Nast nadał mu charakterystyczny, przyjazny wygląd, a także wprowadził wiele elementów, które stały się jego nieodłącznymi atrybutami, takich jak lista grzecznych i niegrzecznych dzieci, czy możliwość podróżowania zaprzęgiem reniferów. Jego wizja Mikołaja była tak wpływowa, że do dziś stanowi podstawę jego wizerunku.

Mikołaj jako rozdający prezenty: tradycja i komercjalizacja

Rola Mikołaja jako rozdającego prezenty jest ściśle związana z rozwojem jego legendy i coraz większym znaczeniem świąt Bożego Narodzenia jako czasu obdarowywania się. W XIX wieku, wraz z rozwojem kultury masowej i kapitalizmu, postać Mikołaja zaczęła być coraz silniej kojarzona z komercyjną stroną świąt. Tradycja wysyłania listów z życzeniami i otrzymywania prezentów pod choinkę zyskała na popularności, a Mikołaj stał się jej centralną postacią. Choć niektórzy krytykują ten aspekt jako nadmierną komercjalizację, dla wielu dzieci jest to nadal symbol radości, oczekiwania i magii świąt, a sama tradycja obdarowywania jest ważnym elementem budowania więzi rodzinnych.

Lokalne tradycje i odpowiedniki Świętego Mikołaja

Święty Mikołaj, choć jest postacią globalnie rozpoznawalną, w różnych kulturach i krajach posiada swoje lokalne odmiany i odpowiedniki. Te tradycje odzwierciedlają unikalne zwyczaje i wierzenia każdego regionu, dodając bogactwa i różnorodności do świątecznych obchodów. Poznanie tych lokalnych wariantów pozwala lepiej zrozumieć, jak uniwersalna postać Mikołaja została zaadaptowana do lokalnych kontekstów.

Inne kraje skandynawskie: Dania, Norwegia i Szwecja

W krajach skandynawskich, oprócz Finlandii, Święty Mikołaj jest również ważną postacią, choć jego nazwa i niektóre tradycje mogą się nieco różnić. W Danii znany jest jako Julemand, który przybywa z Grenlandii i ma swoich pomocników. W Norwegii nazywany jest Julenissen (co oznacza „bożonarodzeniowy krasnolud” lub „gnom”), który często przedstawiany jest jako mały staruszek z siwą brodą i w czerwonym stroju, mieszkający na farmie. W Szwecji natomiast funkcjonuje postać Jultomte, która pierwotnie była związana z duchami opiekuńczymi domów, a dopiero później została skojarzona ze Świętym Mikołajem rozdającym prezenty.

Święty Mikołaj w innych krajach europejskich

Europa jest domem dla wielu fascynujących odmian Świętego Mikołaja. W Holandii znany jest jako Sinterklaas, który przybywa statkiem z Hiszpanii w towarzystwie swojego pomocnika, Czarnego Piotrusia. We Francji występuje jako Père Noël, a we Włoszech prezenty przynosi Befana, wiedźma na miotle, w okolicach Trzech Króli, choć postać Świętego Mikołaja również jest tam obecna. W krajach słowiańskich, takich jak Polska, często występuje Święty Mikołaj przynoszący prezenty 6 grudnia, a także Gwiazdor lub Dziadek Mróz (w tradycji wschodniej), który pojawia się w Wigilię.

Dzień Świętego Mikołaja – kiedy dzieci piszą listy?

Dzień Świętego Mikołaja, obchodzony powszechnie 6 grudnia, jest tradycyjnie dniem, kiedy dzieci w wielu krajach, w tym w Polsce, zostawiają dla niego swoje listy z życzeniami. W oczekiwaniu na jego wizytę, dzieci czyszczą buty lub skarpety, aby Mikołaj mógł zostawić w nich drobne upominki. Jest to szczególny moment, pełen dziecięcej radości i wiary w magię, kiedy najmłodsi wyrażają swoje marzenia i nadzieje. Ten dzień stanowi ważny przyczynek do budowania świątecznego nastroju i oczekiwania na główne obchody Bożego Narodzenia.